Sejarah Tingkatan 3 Bab 7 Penentangan Masyarakat Tempatan
Matlamat Dan Bentuk Penentangan Masyarakat Tempatan
Penentangan Bersenjata
1) Abad 19
i) Penentangan Dol Said di Naning
Latar Belakang
– Abdul Said Bin Omar dikenali sebagai Penghulu Naning Seri Merah Raja Dol Said
– Dilahirkan pada tahun 1773 dan berasal daripada suku Semelenggang
Sebab Penentangan
– Dol Said menentang bayaran cukai hasil tahunan sebanyank 1/10 yang dikenakan oleh British terhadap Naning
– Beliau mendakwa Naning ialah sebuah negeri yang merdeka
Peristiwa Penentangan
– Dol Said bermuafakat dengan pemimpin Rembau dan mengadakan pakatan dengan orang Melayu dari wilayah yang lain untuk menentang British. Antaranya termasuklah Yamtuan Muda Raja Ali dari Rembau, Pembesar Seri Menanti, Penghulu Gemenceh, Dato’ Kelana Sungai Ujong, Penghulu Remai dan Rechat, Penghulu Linggi, Johol dan Ulu Muar
– pakatan ini berjaya mengumpul kira-kira 4000 orang hulubalang Melayu untuk menentang British
– Tahun 1831: dalam Perang Naning Pertama, Dol Said dan pengikutnya berjaya mengalahkan British
– permuafakatan Dol Said dengan pembesar Melayu lain tidak kekal lama. British berjaya memecahbelahkan pakatan tersebut
– Dalam Perang Naning Kedua pada tahun 1832, Yamtuan Rembau dan pembesar lain enggan memberikan bantuan kepada Dol Said
– British berjaya menakluki Taboh pusat pentadbiran Naning dan menyatukan Naning dengan Melaka.
ii) Penentangan Yamtuan Antah di Negeri Sembilan
Latar Belakang
– Tunku Antah ialah anak Raja Radin Yamtuan Besar Negeri Sembilan (1833 – 1861)
– Tahun 1875, Yamtuan Antah dilantik sebagai Yamtuan Seri Menanti
Sebab Penentangan
– beliau menentang campur tangan British di Sungai Ujong kerana menggugat kedaulatan bangsa
– beliau bimbang British akan meluaskan kuasa ke wilayah di sekitarnya
Peristiwa Penentangan
– beliau memimpin 4000 orang pengikutnya menentang Dato’ Kelana yang disokong oleh pasukan British
– British berjaya mengalahkan angkatan Yamtuan Antah di Paroi dan Bukit Putus
– Tahun 1876, baginda berunding dengan Gabenor Negeri Selat, William Jervouis. Melalui rundingan tersebut, British melantik Yamtuan Antah sebagai Yamtuan Besar Seri Menanti
iii) Penentangan Dato Bahaman di Pahang
Latar Belakang
– nama asalnya Abdul Rahman bin Imam Noh
– beliau dilantik sebagai pembesar Temerloh setelah kematian Orang Kaya Indera Segera
Sebab Penentangan
– beliau menentang British di Pahang kerana hilang hak mengutip cukai dan pembinaan balai polis oleh tanpa pengetahuannya
Peristiwa Penentangan
– Tahun 1891, beliau melancarkan gerakan menentang British dengan bantuan Tok Gajah dan Mat Kilau
– Tahun 1894, Dato’ Bahaman dan pengikutnya menawan Kuala Tembeling dan Jeram Ampai
– British bertindak balas menghantar Kolonel Walker dan berjaya menawan semula Jeram Ampai
– Dato’ Bahaman, Tok Gajah dan Mat Kilau berundur ke Kelantan dan Terengganu. Peristiwa ini menandakan berakhirnya Perang Pahang.
iv) Penentangan Rentap di Sarawak
Latar Belakang
– Nama asal Libau
– Rentap bermaksud “penggoncang dunia”
– Lahir pada tahun 1800
– digelar Raja Ulu dan Raja Darat
– pemimpin orang Iban di Sungai Skrang dan Sungai Saribas
Sebab Penentangan
– Rentap dituduh oleh James Brooke sebagai lanun
– James Brooke menghapuskan petempatan orang Iban
Peristiwa Penentangan
– Tahun 1853, Rentap menyerang kubu Brooke di Nanga Skrang. Dalam serangan ini Alan Lee, pegawai James Brooke terkorban
– Tahun 1854, James Brooke menyerbu kubu Rentap di Sungai Lang. Rentap mengundurkan diri ke Bukit Sadok
– Tahun 1857, Charles Brooke menggempur Rentap di Bukit Sadok. Rentap berjaya mengundurkan pasukan Charles Brooke
– Tahun 1858, Charles Brook menggempur kubu Rentap di Bukit Sadok buat kali kedua
– Tahun 1861, Charles Brooke menyerang kubu Rentap di Bukit Sadok buat kali ketiga
– Rentap berundur ke Entabai beberapa tahun kemudia beliau meninggal dunia
v) Penentangan Sharif Masahor di Sarawak
Latar Belakang
– pembesar Sarikei di kawasan Sungai Rajang
– dilantik oleh Sultan Abdul Mumin Brunei pada tahun 1849
– berasal dari Kampung Igan
Sebab Penentangan
– kewibawaan beliau tergugat apabila Sarikei diletakkan di bawah pentadbiran Brooke
– beliau mahu mengusir James Brooke dan mengembalikan kuasa pembesar tempatan yang terjejas
Peristiwa Penentangan
– Tahun 1860, beliau mengadakan pakatan sulit dengan Dato’ Patinggi Abdul Gapur dan Pengiran Temenggung Hashi, Jalil dari Sadong untuk menggulingkan Dinasti Brooke di Kuching
– Beliau mengajak orang Melayu dan Dayak menyertai pakatan tersebut
– Sharif Masahor menggunakan jalan lau utntuk menyerang Kuching dari arah barat
– Dato’ Patinggi Abdul Gapur pula melancarkan serangan dari arah timur
– Brooke mematahkan serang ini menggunakan kapal perang dan senjata moden
– kedua-dua tokoh ini telah dibuang negeri oleh Brooke
2) Abad 20
i) Penentangan Tok Janggut di Kelantan
Latar Belakang
– Nama asal Haji Hassan Bin Munas
– lahir pada tahun 1853 di Kampung Jeram, Pasir Puteh, Kelantan
– mendapat pendidikan pondok di Kelantan dan di Makkah
Sebab Penentangan
– beliau menentang kekerasan pentadbiran Encik Abdul Latiff, Ketua Jajahan Pasir Puteh
– beliau menentang peraturan cukai yang diperkenalkan pada tahun 1915 yang mewajibkan petani membayar cukai tanah
– beliau bersemangat jihad menentang British
Peristiwa Penentangan
– Pada 29 April 1915, Tok Janggut mengadakan mesyuarat di Kampung Tok Akib bagi memboikot pengenalan cukai oleh British
– Beliau merancang menyerang Pasir Puteh dan mendapat sokongan daripada Haji Said, Penghulu Adam dan che Ishak Merbol
– British menyerang Tok Janggut yang berkubu di Kampung Dalam Pupuh Saring
– Dalam pertempuran tersebut Tok Janggut terkorban
ii) Penentangan Mat Salleh di Sabah
Latar Belakang
– nama sebenar Mohammad Salleh
– dilahirkan di Inanam Sabah
– berketurunan Bajau dan Suluk
Sebab Penentangan
– beliau menentang tindakan SBUB yang mengambil alih hak memungut cukai sehingga menyebabkan pembesar tempatan kehilangan kausa
– beliau cuba mengadakan rundingan dengan SBUB, namun gagal. Sebaliknya, Gabenor Beaufort menganggap Mat Salleh mengancam kepentingan SBUB
Peristiwa Penentangan
– Pada Julai 1897, Mat Salleh menyerang pusat pentadbiran British di Pulau Gaya. Beliau membina kubu di Ranau
– Pada November 1897, beliau menyerang Ambong
– Pada 1898, Cowie mengadakan rundingan dengan Mat Salleh di Menggatal. Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah Tambunan
– Namun SBUB tidak menepati janji dan mengambil alih pentadbiran Tambunan pada 1899
– Pasukan tentera SBUB menyerang kubu Mat Salleh di Teboh, Tambunan secara besar-besaran
– Pada 1900, Mat Salleh gugur dalam pertempuran di Tambunan
iii) Penentangan Mat Sator di Sabah
Latar Belakang
– Mat Sator merupakan orang kanan dan Ketua Leftenan Mat Salleh yang bertanggungjawab melindungi kubu Mat Salleh di Tibabar
– beliau juga pemimpin Kadazandusun di Tambunan
– beliau turut dikenali sebagai Mat Jator
Sebab Penentangan
– memperjuangkan kedaulatan tanah air
– beliau meneruskan perjuangan selepas kematian Mat Salleh pada tahun 1900
Peristiwa Penentangan
– Mat Sator membina kubu di Kampung Kapayan Lama Tambunan berhanpiran kubu Mat Salleh di Tibabar.
– Kubu ini dibina betujuan melambatkan serangan British
– Pada 1900, British berusaha menamatkan kebangkitan Mat Sator dan Mat Salleh
– Mat Sator dan pengikutnya berundur ke Sungai Sunsuron
– Pada April 1900, Mat Sator berjaya menawan Kudat. Namun British menyerang balas yang menyebabkan beliau terkorban
Mencabar Perjanjian
Dato Maharaja Lela
Latar Belakang
– Dato’ Maharaja Lela Pandak Lam ialah keturunan Daeng Salili anak Raja Bugis yang berasal dari daerah Luwuk, Sulawesi
– Dato’ Maharaja Lela ialah Orang Besar Berlapan Perak yang mentadbir Pasir Salak
Sebab Penentangan
– Beliau bangkit menentang British kerana Residen British mengambil alih kuasa Sultan, pengambilan hak mengutip cukai dan Residen British yang mencabuli adat resam orang Melayu
Peristiwa Penentangan
– pada 16 Oktober 1874, Sultan Abdullah dan pembesar Perak mengupah R.C Woods, peguam dari Pulau Pinang untuk memansuhkan Perjanjian Pangkor. Namun usahanya gagal
– Rentetan itu, beberapa mesyuarat sulit diadakan antara Sultan Abdullah dengan pembesarnya bagi membincangkan pakatan menghapuskan J.W.W Birch.
– Pada 2 November 1875, J.W.W Birch diiringi oleh Leftenan Abbott, Mat Arshad, jurubahasanya dan sepasukan tentera tiba di Pasir Salak untuk menampal perisytiharan mengambil hak memungut cukai oleh British
– Kesempatan tersebut digunakan oleh Dato’ Maharaja Lela dan pengikutnya untuk membunuh J.W.W Birch
– J.W.W Birch dibunuh pada 2 November 1875
– pada 1877, Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor, Pandak Indut dan Siputum dijatuhi hukuman gantung sampai mati oleh British
– Sultan Abdullah, Raja Ismail dan Ngah Ibrahim dibuang negeri
Menggunakan Sistem Perundangan
Kebangkitan Tani
Latar Belakang
– ketua gerakan Kebangkitan Tani ialah Haji Abdul Rahman bin Abdul Hamid bin Haji Abdul Qadir atau Haji Abdul Rahman Limbong
– keluarganya berasal dari Patani dan Terengganu
– lahir pada 1868 dan meninggal dunia di Makkah pada 1929
Sebab Penentangan
– Beliau menentang pengenalan pentadbiran Barat di Terengganu dan menolak undang-undang tanah yang berlawanan dengan hukum syarak
Peristiwa Penentangan
– beliau memohon Lesen Wakl untuk menjadi wakil kepada tertuduh
– beliau betindak sebagai peguam bagi mewakili penduduk Ulu Telemong menentang pihak kerajaan yang diwakili oleh renjer hutan
– kegagalan pihak peguam cara dan hakim menjelaskan pertanyaan Haji Abdul Rahman Limbong menyebabkan perbicaraan ditangguhkan dan berakhir tanpa keputusan
– Akhirnya, perbicaraan ditamatkan dengan keputusan berpihak kepada beliau
– apabila berlaku Kebangkitan Tani 1928, British menangkap beliau atas tuduhan menghasut
– beliau dibicarakan dan dibuang negeri ke Makkah
Sistem Pentadbiran Barat Memberikan Kesan Terhadap Kuasa Pemerintahan Dan Kehidupan Masyarakat Tempatan
Kesan Terhadap Kuasa Pemerintah
i) Pentadbiran Tempatan
Negeri Sembilan
– British mula meluaskan kuasanya di Sungai Ujong pada 1874 dengan menyebelahi pembesar tempatan Dato’ Kelana
– British menggugat kewibawaan dan mencabar kedudukan Yamtuan Antah
– British seterusnya menguasai Rembau, Jelebu dan Seri Menanti dengan cara menempatkan Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil
– Menjelan tahun 1895, British menyatukan semua daerah dan membentuk Persekutuan Negeri Sembilan
Sarawak
– bagi mengukuhkan kuasanya di Sarawak, Brooke melibatkan penduduk tempatan dalam pentadbiran
– Pembesar Melayu yang berpengalaman, misalnya Datu Patinggi, Datu Bandar dan Datu Temenggung dilantin mentadbir Sarawak untuk memudahkan Brooke menghapuskan kebangkitan pemimpin tempatan
Pahang
– pembentukan daerah di bawah pentadbiran Pemungut Cukat dan Majistret menyebabkan hilangnya kuasa pentadbiran pembesar di daerah masing-masing
– British memaksa Sultan Ahmad melucutkan gelaran Dato’ Setia Perkasa Pahlawan Semantan daripada Dato’ Bahaman
– Tindakan British ini memalukan beliau dan menyebabkan berlakunya kebangkitan menentang British di Pahang
Perak
– Residen British yang pertama di Perak ialah J.W.W Birch. Beliau menggunakan tekanan supaya Sultan Abdullah menandatangani surat pengisytiharan yang membolehkan Residen British mentadbir hasil negeri atas nama sultan
– tindakan J.W.W Birch menyebabkan Sultan Abdullah dan pembesarnya kehilangan kuasa
Sabah
– Pentadbiran SBUB menggugat kedudukan Mat Salleh, pembesar di hulu Sungai Sugut
– dalam satu rundingan antara Mat Salleh dengan William Cowie, Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah Tambuanan.
– kemudian, SBUB memungkiri janji dengan mengambil semula Tambunan daripada penguasaan Mat Salleh. Hal ini mencabar kuasa dan kewibawaan Mat Salleh
Kelantan
– pembentukan jajahan dan pelantikan ketua jajahan sebagai pentadbir telah mengambil alih kuasa pembesar
– pusat pentadbiran jajahan Pasir Puteh telah dipindahkan dari Jeram ke Pasir Puteh. Engku Besar Jeram hanya diberi jawatan yang rendah iaitu Tok Kweng Muda
– Beliau kehilangan kuasa wibawa dan keistimewaan. Engku Besar Jeram Tuan Ahmad dan Tok Janggut menjalankan kempen menentang pentadbiran baru itu
Terengganu
– pelantikan Penasihat British di Kuala Terengganu dan Penolong Penasihat British di Besut dan Kemaman menggugat kekuasaan sultan dan pembesar. Hubungan luar negeri pula ditetapkan oleh British
ii) Perundangan Tempatan
Naning
– British berusaha melaksanakan undang-undang Barat di Naning. TIndakan British mencabar bidang kuasa penghakiman yang dimilki oleh Dol Said dan menggangu sistem perundangan Naning yang berlandaskan Adat Perpatih
Perak
– Pembinaan balai polis dan pelantikan Kapten Speedy sebagai Penolong Residen di Larut mengurangkan kuasa Menteri Ngah Ibrahim mentad kerana beliau diminta menerima nasihat daripada Kapten Speedy
Pahang
– Konflik antara Dato’ Bahaman dengan British di Pahang menjadi lebih serius apabila British mendirikan balai polis di Lubuk Terua. Tindakan British menyebabkan kedudukannya sebagai penguasa undang-undang tergugat
iii) Kewangan Tempatan
Perak
– pembatalan pajakan pungutan cukai dan larangan mengutip cukai oleh J.W.W Birch di Kuala Sungai Perak menyebabkan Sultan Abdullah, Menteri Ngah Ibrahim dan pembesar Perak terjejas pendapatan mereka
Pahang
– Dengan pengenalan Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil, Dato’ Bahaman dan pembesar lain yang berkuasa di Semantan tidak dibenarkan memungut cukai. Mereka ditawarkan elaun bulanan yang sangat kecil. Misalnya, Dato’ Bahaman ditawakan elaun $70.00 sahaja sebulan. Para pembesar Pahang tidak berpuas hati dengan elaun tersebut dan membantah tidak akan mematuhi keputusan Majlis Mesyuarat Negeri
Kesan Terhadap Kehidupan Masyarakat
Cukai Terhadap Petani Di Pasir Puteh
Sebelum kedatangan British
– kutipan cukai berdasarkan jumlah keluaran
– sekiranya hasil tanaman sikit, maka cukai yang dikenakan adalah rendah
– tanah yang tidak diusahakan dikecualikan daripada cukai
Selepas kedatangan British
– setiap penduduk mesti melaporkan jumlah keluasan sawah padi yang dimiliki
– setiap tanah yang mempunyai keluasan 400 depa per segi dikenakan cukai sebanyak tiga kupang (30 sen) setahun
– semua pemilik tanah diwajibkan membayar cukai
Masalah membayar Cukai
– penduduk Pasir Puteh, Kelantan menghadapi masalah membayar cukai kerana pejabat bayaran cukai terletak jauh dari tempat tinggal mereka
– bayaran cukai hanya boleh dijelaskan semasa waktu pejabat. penduduk yang enggan membayar cukai ditangkap dan didenda
– keadaan ini menyebabkan penduduk semakin benci kepada British
Bercanggah dengan Nilai Tempatan
– British melaksanakan beberapa peubahan baharu dalam pentadbiran yang bertentangan dengan nilai tempatan
– misalnya, penduduk Terengganu memerlukan surat kebenaran untuk mengambil hasil hutan, membuka tanah untuk petempatan atau berhuma
– cukai mesti dibayar di pejabat tanah. mereka yang gagal mematuhi peraturan tersebut akan didenda dan jika gagal membayar dendan akan dipenjarakan
Sarawak
– Tahun 1894: D.J.S Bailey, pegawai Brooke yang bertugas di Simanggang mengenakan cukai terhadap orang Iban di Ulu Batang Lupar
– Beliau mengeluarkan arahan memusnahkan rumah panjang yang dibina di kawasan sempadan Sarawak dengan kawasan Belandan di Kalimantan
– orang Iban membantah paksaan supaya berpindah ke petempatan di sepanjang sungai utama kerana menjejaskan kegiatan tanaman pindah mereka
– ketika memasuki sempadan dari kawasan pentadbiran Belanda, barang yang dibawa oleh penduduk tempatan dirampas oleh pegawai bertugas kerana gagal membayar cukai di samping dikenakan dendan sebanyak 10 kati. sepatutnya barang mewah orang Iban tidak perlu dikenakan cukai. cukai pula biasanya hanya dipungut di pusat pungutan di hilir sungai
Sabah
– Sbub memperkenalkan pelbagai jenis cukai yang membebankan rakyat
Layanan tidak adil
– di Sabah, pentadbiran SBUB menindas orang Murut. mereka dilarang membuka tanah baru untuk pertanian pindah atau penempatan. akibatnya, orang Murut kekurangan bekalan beras untuk makanan harian
– orang Murut dikenakan bayaran menyukat tanah untuk menentukan sempadan, Suami Isteri orang Murut dipaksa tinggal berasingan dan dipisahkan oleh aliran sungai. Setiap klai mereka ingin berjumpa dikenakan denda 1 Dolar
– peraturan baru ini menyulitkan kehidupan orang Murut
Penentangan Masyarakat Tempatan Terhadap Kuasa Barat
Kekuatan
i) Muafakat
Dato Maharaja Lela
– pada 16 Oktober 1874, Sultan Abdullah, Ngah Ibrahim, Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor dan pembesar Melayu lain mengadakan pakatan sulit untuk menghapuskan J.W.W Birch
– pada 21 julai 1875, satu mesyuarat penting diadakan di Durian Sebatang. Mereka yang hadir berjabat tangan dan mengangkat sumpah tidak akan memungkiri keputusan yang dicapai
– pada 5 september 1875, mereka mengadakan mesyuarat di rumah Dato’ Sagor. Mereka bersumpah meminum air keris akan merahsiakan pakatan sulit itu
– pada 12 september 1875, mereka mengadakan mesyuarat khas pada waktu malam di Istana Sultan Ismail di Belanja
– setelah mengadakan tujuh kali mesyuarat, akhirnya mereka berjaya membunuh J.W.W Birch di Pasir Salak
Sharif Masahor
– berjaya menyerang Kanowit dengan bantuan Dato’ Patinggi Abdul Gapur
– pakatan itu berjaya membunuh dua orang pegawai British.
– Brooke tidak dapat membuktikan beliau terlibat dalam pakatan tersebut
ii) Kubu Pertahanan
Yamtuan Antah
– berjaya mematahkan serangan British pada peringkat awal penetangan kerana kekuatan kubu di Paroi dan kubu Bukit Putus
– kedua-dua kubu semula jadi tersebut terlalu ampuh untuk ditembusi oleh British kerana terletak di atas bukit yang tinggi
– terdapat halanga ranjau dan pokok tumbang di bahagian hadapan
– kawasan kubu tersebut berbukit bukau dan kelilingi oleh tebal
Rentap
– berjaya mematahkan serangan keluarga Brooke sebanyak dua kali iaitu pada 1857 dan 1858 kerana keutuhan kubu Bukit Sadok
– Kubu Bukit Sadok terletak di kawasan curam dan perbukitan yang tinggi
– dikelilingi oleh hutan rimba dan bukit batu kapur
– terdapat halangan kayu abelian setebal dua kaki yang tidak bole ditembusi oleh peluru
– Rentap menggunakan meriam “Bujang Timpang Berang” yang diperbuat daripada besi
Mat Sator
– beliau mempunyai kubu yang dikenali sebagai Kota Mat Sator yang terletak di Kampung Kapayan Lama, Tambunan yang terletak berdekatan dengan Kota Mat Salleh di Tibabar.
– kedudukan kota ini strategik kerana terletak di tebing Sungai Sunsuron yang membekalkan sumber air
– Kota ini menjadi pusat tinjauan kegiatan British
iii) Persenjataan
Dol Said
– beliau memperoleh bantuan angkatan tentera dari Rembau dan wilayah yang menjadi jiran Naning
– angkatan tersebut menggunakan senapang jenis flintlock dan snider riffles ketika membuat serangan hendap terhadap tentera British
– beliau juga menggunakan meriam kecil (lela rentaka) yang mudah dibawa ke medan pertempuran
iv) Perundangan
Haji Abdul Rahman Limbong
– beliau memohon lesen pleader umtuk membela para petani Terengganu di mahkamah dengan menggunakan hujah agama
– beliau menyatakan bahawa tanah yang dikerjakan oleh mereka ialah “Hak Allah SWT” dan rakyat bebas mengerjakannya tanpa perlu membayar cukai
– beliau berhujah, sistem percukaian yang diperkenalkan oleh British adalah berlawanan dengan hukum syarak.
– beliau menuntut hak mengerjakan tanah harus mengikut hukum agama Islam
Kelemahan
i) Penentangan Bersenjata
Yamtuan Antah Pejuang Terbilang
– British menggunakan meriam yang besar untuk menghancurkan kubu pertahanan Yamtuan Antah
– British berjaya menawan Paroi dan Bukit Putus
– Yamtuan Antah berundur ke Johor
Rentap Wira Bukit Sadok
– Brooke berjaya menewaskan Rentap dalam serangan ketiga (1861)
– Brooke menggunakan meriam tembaga “Bukit Sadok” dan angkatan tentera yang lebih besar
– Brooke berjaya menawan Bukit Sadok
– Rentap berundur ke Entabai
ii) Ancaman Perundangan Barat
Haji Abdul Rahman Limbong Pejuan Masyarakat Tani Terengganu
Kebangkitan tahun 1922
– petani di Kuala Telemong menentang peranturan baru dengan membersihkan tanah tanpa mengambil pas kebenaran
Kebangkitan Tahun 1925
– seramai 300 hingga 500 orang petani berkumpul di Kuala Telemong dan membersihkan 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah kerajaan tanpa pas kebenaran
Kebangkitan Tahun 1928
– berlaku kebangkitan Tani di Marang. Kuala Telemong dan Kuala Berang
– mereka mengisytiharkan prang terhadap British, menduduki balai polis menduduki bangunan kerajaan dan mengibarkan bendera merah di Kuala Berang
– Haji Abdul Rahman Limbong ditangkap
– beliau dibicarakan di Kuala Terengganu
– beliau dijatuhi hukuman buang negeri ke Makkah atas kesalahan menghasut
iii) Gagal Mentafsir Perjanjian
Dato’ Marahaja Lela Pahlawan Melayu
– tindakan Sultan dan pembesar Perak untuk mencabar Perjanjian Pangkor menemui
– usaha membatalkan perjanjian tersebut perlu mendapat sokongan British
– Pembesar Melayu tidak diberikan masa yang cukup untuk meniliti Perjanjian Pangkor
iv) Tipu Muslihat
Tok Janggut Pejuang Jihad
– British mendesak Sultan Muhammad IV Kelantan supaya mengisytiharkan perjuangan Tok Janggut dan pengikutnya sebagai penderhakaan terhadap Sultan Kelantan
– muslihat British ini berjaya menakutkan rakyat supaya tidak menyokong atau menyertai perjuangan Tok Janggut
Mat Salleh Pahlawan Sabah
– SBUB menggunakan tipu muslihat untuk melemahkan perjuangan beliau
– dalam Rundingan Perdamaian Menggatal (1898), SBUB membenarkan beliau mentadbir daerah Tambunan
– pada 1899, SBUB mengambil alih pentadbiran Tambunan
Sebab kegagalan penentangan masyarakat tempatan
i) Penentangan bersifat setempat
ii) Sokongan
iii) Faktor istana
iv) British berpakat dengan belanda
v) Kelemahan strategi
vi) Kelemahan teknologi
Kesan Terhadap Pentadbiran British
i) Kerugian akibat peperangan
– British kerugian sebanyak 100,000 Pound Sterling dalam Perang Naning dan membelanjakan 400,000 Pound Sterling dalam Perang Perak
– British juga mengalami kerugian sebanyak 7000 Pound Sterling dalam Perang Pahang
ii) British lebih berhati-hati dalam sistem pentadbiran
– British melantik Residen yang berpengalaman, bijaksana, fasih berbahasa Melayu, pandai mengambil hati dan menguasai adat resam tempatan
– British menubuhkan Majlis Mesyuarat Negeri (MMN) yang ahlinya dilantik oleh sultan setelah dicadangkan oleh Residen
– MMN menjadi badan penasihat sultan dan meluluskan “Perintah atau Peraturan Sultan dalam Majlis Mesyuarat”
iii) British merombak semula skim penempatan pegawai
– penempatan pegawai British di negeri-negeri Melayu mestilah mengetahui adat istiadat Melayu
– menubuhkan Kolej Melayu Kuala Kangsar di Perak (1905)
– British memberikan peluang kepada aristokrat Melayu untuk menyertai Perkhidmatan Awam Tanah Melayu ( Malayan Civil Service – MCS)
– menubuhkan Perkhidmatan Tadbir Melayu (Malay Administrative Service – MAS) bagi melibatkan orang Melayu dalam pentadbiran kerajaan
vi) Pemantapan kuasa barat
– British menguasai seluruh negeri Melayu
– Dinasti Brooke berjaya meluaskan pengaruh dan wilayahnya di Sarawak
– SBUB menguasai Sabah (Borneo Utara)
Kesan Terhadap Masyarakat Tempatan
i) Kesan Terhadap Pemerintah dan Pembesar Tempatan
– kehilangan jawatan dan kedudukan
– kehilangan jiwa
– ramai dibuang negeri
ii) Kedudukan Raja dan Pembesar Melayu Diberi Perhatian
– British memperkenalkan Durbar
– Durbar membeirkan peluang kepada sultan, Ahli MEsyuarat Negeri dan pembesar Melayu menyuarakan pandangan mereka dengan bebas berkaitan perkara yang melibatkan kepentingan bersama
– Dalam persidangan Majlis Mesyuarat Negeri, bahasa Melayu menjadi bahasa rasmi persidangan dan menggunakan tulisan jawi dalam urusan surat-menyurat
iii) Menjadi Inspirasi kepada Pejuan Kemerdekaan Tanah Air
– keberanian mereka menjadi inspirasi kepada pejuang bangsa
– memberikan semangat kepada pejuang kemerdekaan
Kuiz Sejarah Bab 7: Klik Sini
Sejarah Tingkatan 3 Bab 7:
Nota Sejarah: Tingkatan 3
